Sıhhiye Umum Müdürlükleri daha önce İç İşleri Bakanlığına bağlı çalışırken, 1914 de İç İşleri Bakanlığının adı İç İşleri ve Sağlık Bakanlığı olur. 1920 de Sağlık Bakanlığının kurulmasıyla taşra teşkilatı olarak merkeze bağlanır.
Sağlık teşkilatlanması açısından Cumhuriyetin devraldığı sistem Sağlık Müdürlüğü ve Hükümet Tabipliği şeklindedir. Hastane hizmetleri ise Cumhuriyetten önce daha çok Özel İdare ve Belediye Hizmetleri şeklindedir. Bu uygulama 1950'li yıllara kadar sürmüştür. Bununla birlikte Cumhuriyetin ilk yıllarında Sağlık Bakanlığı hastane hizmetlerine öncülük etmiş ve Numune Hastanesi olarak adlandırılan hastaneler açmıştır. O dönem Türkiye de 7 Numune Hastanesi açılmıştır. Daha sonra yataklı tedavi kurumlarının yönetimi yerel yönetimden alınarak, personel atamaları, tayinler vb. personel hareketlerinin tek elden olması için merkezi yönetime bağlanmıştır.
Cumhuriyetin ilk yıllarında hastane, eczane ve dispanser yalnız büyük kentlerde özellikle İstanbul‘da toplanmıştı. Ankara vilayetinde 2 hastane vardı. Biri Vilayet Hastanesi, Gureba/Garipler hastanesi de deniliyordu. (Daha sonra ismi Ankara Numune Hastanesi olarak değiştirildi.) Diğer hastane ise Cebeci Askeri Hastanesiydi. O yıllarda kentte özel hastane yoktu. 1924 yılına kadar dispanser teşkilatı da yoktu. 1924 de Bakanlıkça Keskin, Haymana ve Nallıhan kazalarına birer dispanser açıldı.
1980 lerde Ankara’daki devlet hastanesi sayısı ilçelerle birlikte 20 dir. Diğer üniversite ve özel hastane sayısı 23 tür. Şu anki mevcut durum ise (2016) ilimizde Sağlık Bakanlığına bağlı 37 Devlet Hastanesi, 36 Özel Hastane, 10 tanede Üniversite Hastanesi mevcuttur.
Eczaneler gelince Cumhuriyet yıllarında eczacılık, hemen hemen ecnebi veya gayri müslim kişilerin tekelinde bulunuyordu. 1930 yılında Türkiye’de 14 milyon nüfusa karşılık 427 eczane vardı.
O yıllarda Ankara‘da 1'i resmi 6’sı resmi olmayan 7 eczane vardı. Resmi eczane, Numune Hastanesinde yer alıyordu. Muntazam, ilaç bakımından zengindi ve dışarıya ilaç vermiyordu. Bu eczane sadece hastanede tedavi gören hastaların ilaçlarını tedarik etmekteydi. Şu anda ise (Temmuz 2016 itibariyle) ilimizde 2029 eczane faaliyet göstermektedir.
Ankara İl Sağlık Müdürlüğü Cumhuriyetten önce Sıhhiye Umum Müdürlüğü olarak görev yapıyorken, Cumhuriyetin kurulmasından sonra Sıhhat ve İçtimai Muavenet Müdürlüğü adını almıştır. Arşivlerde herhangi bir belgeye rastlanmasa da döneme en yakın kişilerin söylemleriyle Ankara Vilayet Konağında hizmete başladığı düşünülmektedir.
Ankara İl Sağlık Müdürlüğünün 1950 lere kadar nerede hizmet verdiğine dair bilgiye ulaşılamamıştır. 1950 lerden sonra 1969 yılına kadar Samanpazarı Işıklar Caddesindeki binasında hizmet vermiştir.
KAYNAKLAR:
1- Sağlık bakanlığı web sayfası tarihçe
2- Sağlık Hizmetlerinde 50 Yıl. SSYB Ankara s.29-65-66 (1973)
3- T.C Başbakanlık Atatürk, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Araştırma Merkezi Web sayfası
4- Muslihiddin Safvet Türkiye’nin Sıhhi ve İçtimai Coğrafyası Ankara (1925)
5- Yataklı Tedavi Kurumları 1987 yılı Bülteni (Tedavi Hizmetleri genel Müdürlüğü)
6- Ankara Eczacılık Fakültesi Dergisi (Türkiye Cumhuriyeti Kuruluş Yıllarında Sağlık Hizmetleri)
7- Sıhhat ve İçtimai Muavenet Vekaleti 15. Yıl Kitabı
|